Bilgi Yumağı | Tüylerinde Bilgi Barındıran Tek Yumak

ATIF EFENDİ KÜTÜPHANESİ 

Vefa Semti'nde, Vefa Caddesi'nde bulunan vakıf kütüphanesi, Sultan I. Mahmud'un defıerdarlarından divan sahibi şair Atıf Mustafa Efendi tarafından 1741'de kurulmuştur. Kütüphane Binası Türk Barok tarzındadır ve planı, yapısı ve konumu ile dikkat çekicidir. Kütüphanede yaklaşık 28.000 eser vardır. Bu eserler arasında Nefi'nin divanı, çok sayıda hat, çok eski kitap nüshaları, güzel ciltler, tezhip ve minyatürlü eserlerle mühür albümleri bulunmaktadır.

BAŞBAKANLIK OSMANLI ARŞİVLERİ 

Gelişmiş bir devlet sistemine sahip bulunan Osmanlı, ileri bir arşiv geleneğine de sahipıir. İstanbul`un fethinden sonra Yedikule, devletin hazineleriyle birlikte,evrakının da saklandığı bir yer olarak kullanılmaya başlanmışıır. Yedikule`den sonra ise bu evraklar Topkapı Saray`ındaki Hazine-i Amire ve Enderun-ı Hümayun`a nakledilmiştir. Modern anlamda arşivciliğe atılan ilk adım 1845 yılındadır. Bu dönemde muhafaza edilen evraklar tasnif edilmeye başlanmıştır. 1846 yılında ise bu evrakların tasnifi için Hazine-i Evrak adı verilen yeni bir teşkilat kuıulmuş; ayrıca bu iş için yeni bir binanın inşa edilmesi kararlaştırılmıştır.

Hazine-i Evrak, Cumhuriyetin ilanından sonra Başbakanlığa bağlandı. 1984 yılında ise yine Başbakanlığa bağlı olarak Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü kuruldu ve Osmanlı Arşivleri bu müdürlüğün yönetimine geçti.

Bugün Osmanlı Arşivi geniş ve uzman kadrosuyla tasnif faaliyetlerine devam etmektedir. Aynı zamanda tasnif edilen belgeler araştırmacıların hizmetine sunulmaktadır.

İslam Konferansı Teşkilatı'na bağlı Merkez'in kütüphanesidir. Yıldız Sarayı'ndaki Seyir Köşkü'nde bulunan kütüphane İslam Kültürü ve Toplumları konusunda pek çok araşttırma, yayın ve dökümantasyonu içermektedir. Kütüphanede 400.000 adet kitap, yayımlanmamış doktora tezleri, atlas, harita, plan ve periyodikler bulunmaktadır.

Fatih semtinde, Feyzullah Efendi Medresesi'nde bulunan kütüphane, 1916'da, Ali Emiri Efendi'nin 16.000'i aşkın nadir eserden oluşan özel kitap koleksiyonunu bağışlaması ile kuruldu. Medreseye ait koleksiyon ve toplanan diğer kitaplarla zenginleşen kütüphanede bugün 9.000'i el yazması, 30.000'i Arap harfli toplam 70.000 kitap bulunmaktadır.

Müze olarak kullanılan bölümünün duvarlarındaki değerli hatların yanı sıra Sultan II. Mahmud'un yazdığı levhalarla, Arapça g;azete ve süreli yayınlar koleksiyonu da kütüphanede bulunan önemli şeylerin arasındadır. 1993'te araştırma kütüphanesi kimliğini kazanan Millet Kütüphanesi'nde, Dewey Onlu Sistemi'ne göre hazırlanmış katalog kullanılmaktadır. Eski koleksiyonlara ait basma ve yazma fihristler de bulunur.

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MERKEZ KÜTÜPHANESİ 

İstanbul Üniversitesi Rektörlügü'ne bağlı olarak çalışan kütüphane, Türkiye'nin ilk üniversite kütüphanesi olarak 1924'te Darülfünun-ı Umumi Kütüphanesi adıyla açıldı. Yıldız Sarayı Kütüphanesi'nde bulunan koleksiyon, kitap dolapları ve yazı masaları ile Edebiyat, Fen ve Hukuk Fakültelerinden toplanan kitaplarla ilk kütüphane oluşturuldu. Bağışlanan ve Satın alınanların yanı sıra, çeşitli kişilere ve İttihat ve Terakki'ye ait kitaplarla da zenginleşen kütüphane, 1985'te Beyazıt'taki bugünkü binasına taşındı. Eski binada ise Nadir Eserler Bölümü ve müze oluşturuldu. 1934'te Derleme Kanunu kapsamına alınmasıyla, Türkiye'de çıkan tüm yayınlann bulunabileceği bir kütüphane oldu.

İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi bugün araştırmalar için yurtdışından makale fotokopileri sağlanan, "Avrupa Üniversiteleri ve Araştırma Kurumları Ağı"na bağlı, akademik düzeyde bir genel araştırma kütüphanesidir. Bünyesinde, Türkçe, Arapça, Farsça, Ermenice ve başka dillerde çok sayıda yazma, eski harfli basma eser, yüksek lisans ve doktora tezi, harita, Osmanlı fotoğraf albümleri ve gazete koleksiyonu bulundurmaktadır. Çok amaçlı ve işlevli çeşitli katalogların yanı sıra giderek geliştirilen bilgisayar sistemi yaygın olarak kullanılmaktadır.

KÖPRÜLÜ KÜTÜPHANESİ 

Çemberlitaş'ta Divanyolu üzerinde, Sultan II. Mahmut türbesinin karşısındadır. 1667'de Köprülü Fazıl Ahmet Paşa tarafından kurulmuştur. Kütüphane, Köprülü Mehmed Paşa Külliyesi'ne dahil yapılardan biridir. İstanbul'da kütüphane olarak tasarlanan ilk yapıdır. Köprülü ailesi tarafından bağışlanan koleksiyonlarla zenginleşen kütüphanede bugün Türkçe, Farsça ve Arapça dillerinde çok sayıda değerli basma ve yazma eserler ile suyolları haritaları bulunmaktadır.

Dewey Onlu Sistemi'ne göre düzenlenmiş katalog ve Arapça baskılar kataloğu okuyucuların hizmetindedir. Mikrofilm, fotoğraf gibi istekler ve bilgisayar hizmetleri bağlı bulunduğu Süleymaniye Kütüphanesi tarafından karşılanır

İSTANBUL ARKEOLOJİ MÜZELERİ KÜTÜPHANESİ 

Yüzyılın başında kurulan kütüphane, Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü'ne bağlı bir birimdir ve Arkeoloji Müzesi'nin II. Dairesi'nin üst katında yer alır. Oluşmasında müzeci Osman Hamdi Bey'in önemli katkıları vardır. Uzmanlık dalındaki eserlerin yanı sıra değerli yazma eserler ve Arapça ve yabancı dillerde çeşitli konularda çok sayıda eser barındırmaktadır. Bunların sayısı bugün 80.000'e ulaşmıştır. Kişisel koleksiyon bağışları ile de sergileşen kütüphaneden resmi işgünlerinde kurum izni ile yararlanılabilmektedir.

TOPKAPI SARAYI MÜZESİ KÜTÜPHANESİ 

Topkapı Sarayı'nın 1924'te müze haline getirilmesinden sonra üçüncü avludaki Ağalar Camii onarıma alınarak kütüphaneye dönüştürüldü. Sarayın çeşitli bölümlerinden toplanan kitaplar daha önce bulundukları koğuş, köşk gibi yerlerin adlanna göre düzenlendi ve Emanet Hazinesi, Hazine, Revan Köşkü, Bağdat Köşkü, Hırka-i Saadet, Mehmed Reşad ve Tiryal Hanım, Medine, Koğuşlar, Isfendiyaroğulları, Halil Han Arda, III. Ahmed ve Gayri İslami Yazmalar bölümleri oluşturdu. Daha sonra satın alma ve bağış yoluyla gelen kitaplar da Yeni Yazmalar Bölümü'nde toplandı. Sarayda bulunan III. Ahmed Kütüphanesi'ndeki kitaplar da 1966'da yeni kütüphaneye taşındı. Kütüphanedeki yaklaşık 13.450 yazmanın arasinda Türkçe, Farsça, Arapça eserlerin yanı sıra, Gayri İslami yazmalar adı altında toplanan Yunanca, Latince, Ermenice, Sırpça, İbranice ve Süryanice bir bölümü minyatürlü kitaplarda bulunur.

Kütüphanede kitaplar dışında ünlü Osmanlı hattatlarına ait hat örnekleri, bu sanatla ilgili kamış kalem, kalemdar, kalem çekmecesi, makas, kalemtraş gibi araçlar, ahşap Kur'an muhafazaları, rahle, mühür ve haritalar da bulunmaktadır, Kütüphanede basma yapıtlardan fotokopi, yazmalardan da mikrofilm, fotoğraf ve dia çekme hizmeti verilmektedir.

NURUOSMANİYE KÜTÜPHANESİ 

Cağaloğlu'nda Nuruosmaniye Külliyesi'nin bir parçası olan kütüphane 1755'te hizmete açılmıştır. Camirıin iç avlusunda bulunur.

Kütüphanede Sultan I. Mahmud ve Sultan III. Osman'ın kitaplarını içeren Nuruosmaniye Bölümü, 79 yazma ve 1 basma eserle Bayrampaşa Bölümü ve değişik kimselerin bağışladığı çeşitli yazmalardan ve yeni eserlerden oluşan farklı birimler vardır. Kütüphanede yaklaşık 7.600 değerli kitap bulunmaktadır

Kütüphane Koca Ragıp Paşa tarafından 1762'de kurulmuş, ölümünden sonra 1763 yılında hizmete açılmıştır. Kütüphanede İslami ilimler başta olmak üzere tarih, edebiyat ve diğer bilimlerle ilgili çoğunluğu Arapça eserler yer almaktadır. Kitapların 1.274'ü yazma, 1704'ü eski harfle basma ve 9000 adedi de yeni derlemedir. Kütüphane, Süleymaniye Kütüphanesine bağlıdır.

SÜLEYMANİYE KÜTÜPHANESİ 

Kütüphane Süleymaniye Külliyesi içinde bulunmaktadır. Değerli yazma ve eski harfli basma eser kolleksiyonlarının da yer aldığı çok önemli bir araştırma ve uzmanlık kütüphanesidir.

Kuruluş yılı olan 1918'den itibaren padişahların, valide sultanların, bilim ve din adamlarının değerli vakıf kitap kolleksiyonları ile tekkelerden Anadolu'nun çeşitli yerlerinden gelen koleksiyonlar bu kütüphanede toplanmıştır. Bu kolleksiyonların sayısı 109'dur. Kütüphanede toplam 115.000 kitap bulunınaktadır, Bunların 67.000'i elyazmasıdır. Ayrıca iki okuma salonu, mikrofilm servisi ile cilt ve patoloji servisi de vardır. Süleymaniye Kütüphanesi okuyucularına bilgisayar donanımının yanısıra, Dewey Onlu Katalog sistemiyle de hizmet vermektedir.

Osmanlı lmparatorluğu'nun şer'i mahkemelerinde kadıların verdiği kararların yazılı olduğu defterlerdir. Süleymaniye'deki müftülük arşivinde İstanbul'daki 27 mahkemeye ait karar defterleri koruma altındadır. Toplam 9.883 defter vardır. Şer'iye sicillerinde 1483 yılından 1924 yılına değin alınan kararlar bulunmakıadır.

ATATÜRK KÜTÜPHANESİ 

1931'de İstanbul Belediyesi'ne bağlı olarak Bayezid Külliyesi'nin medresesinde İnkılap Müzesi ve Kütüphanesi adıyla açıldı. 1945'te Belediye Kütüphanesi'ne çevrildi. 1981'den sonra, halen hizmet verdiği Atatürk Kitaplığı'na taşındı.

Büyük kısmı bağışlardan oluşan ve halen tasnif çalışmaları süren kütüphanede, 24.803 adet Türkçe, 11.903 adet Osmanlıca, 68.026 adet yabancı dilde basılı yayın, 3.614 yazma, 14.547 süreli yayın cildi, 552 salname (yıllık), 320 takvim, 272 harita, 44 atlas ve 13 Kur'an bulunmaktadır.

Son yıllarda çeşitli kültürel etkinlikler de gerçekleştirilen Kütüphane'de kapsamlı bir İstanbul Kitaplığı oluşturulmuş ve bu kitaplığın basılı eserlerinin kataloğu yayımlanmıştır.

1990'da, Sultanahmet Semti'ndeki Soğukçeşme Sokağı'nda İstanbul'a ilişkin yazılı ve görsel malzemeyi buraya getirmek amacı ile Çelik Gülersoy Vakfı tarafından açıldı.

Kitaplıktaki eserler İstanbul'un çeşitli dönemlerine ve eser türlerine göre 13 ana başlıkta toplanır. Kitaplığın temelini Çelik Gülersoy'a aiı ilk koleksiyon oluşturur. Bu ilk koleksiyon ve daha sonra kurucu vakıf tarafından satın alınarak eklenen eski ve yeni eserlerin yanısıra oldukça zengin gravür, kartpostal ve fotoğraflarla zengin bir koleksiyona sahiptir. Toplam 8.100 eser vardır.

AMERİKAN KÜTÜPHANESİ 

Amerikan Kütüphanesi, İstanbul'daki Amerikan Enformasyon Servisi'nin bir parçasıdır. Kütüphane Amerika ile ilgili siyasi, kültürel, sosyal ve ekonomik konularda 4500 kaynak kitap, çok sayıda CD-ROM, on-line servisleri ve resmi dökümanlara sahiptir.

Bugünkü İtalyan Kültür Merkezi Kütüphanesi 1951 senesinde yete geçmiş olup günümüze kadar da faaliyetlerini aralıksız olarak sürdürmektedir.

Kütüphane bugünkü tarih itibariyle 11.025 kitap, 640 video kaset , 5.000'in üzerinde diapozitif ve oldukça zengin bir dergi Koleksiyonuna sahiptir. Kaynakların büyük bir kısmı İtalyanca olup, ayrıca Fransızca, İngilizce ve Türkçe eserlerde bulunmaktadır. İtayan edebiyatı tarih, sant ve arkeoloji, sinema, çocuk ve dünya klasikleri, hukuk, ekonomi , politika, tiyatro ve pedagoji gibi konularda takriben 100’ü aşkın koleksiyon bulunmaktadır.

1995 senesinin Aralık ayından itibaren, kitapların bilgisayara geçirilmesi ve genel bir sayım yapıldığı için kütüphane kısa bir süre için ziyaretçilere kapalı kalacaktır. Ancak araştırmalar ve zaruri durumlar için sabah 10:00-12:00 ve öğleden sonra 17:00-18:30 saatleri arasında çalışmalara açıktır.

1929 yılında kurulan Alman Arkeoloji Enstitüsü, 1989 yılından beri eski Alman Konsolosluğu binasında faaliyet göstermektedir. Kütüphane 53.000 cilt kitap ve 270 periyodiğe sahiptir. Kütüphane özellikle, tarih öncesi devirlerden Osmanlı zamanına kadar Küçük Asya ve Trakya'da kurulmuş ülkeler konusunda çok zengindir.

Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü 1930 yılında İstanbul'da kurulmuştur. Kütüphanede mevcut kitapların kapsadığı başlıca konular şunlardır: Arkeoloji, Bizans, Osmanlı, Seyahatnameler, Modern Türkiye, şehircilik, Kafkasya,Orta Asya, Ekonomi. Kütüphaneye bağlı iki dokümantasyon merkezi bulunmaktadır: Kafkasya ve Orta Asya Dokümantasyon merkezi (1500 adet kaynağı ile),İstanbul dokümantasyon merkezi(620 adet kitap ve yaklaşık 700 adet haritasıyla)Kütüphanedeki mevcut kitap sayısı 18.000’dir, ayrıca 525 tane değişik dergi takip edilmektedir. Dışarıya kitap çıkarma olanağı bulunmayan kütüphanede fotokopi hizmeti mevcuttur.

HOLLANDA TARİH VE ARKEOLOJİ ENSTİTÜSÜ 

Hollanda Tarih Ve Arkeoloji Enstitüsü 1958 yılında kurulmuş ve o tarihten günümüze kadar Türk ve yabancı bilim adamlarına hizmet vermektedir. Hızla gelişen kütüphane de mevcut kitap sayısı 15.000 cildi aşmıştır. Kütüphane farklı bölümlere sahiptir. Bunlardan birincisi Türkiye, Balkanlar ve Ortadoğu'da

arkeolojidir. Ikinci bölüm Osmanlı dönemi ile ilgilidir. Bu kısımda İslam, Ortadoğu ve Selçuklularla ilgili yayınlar da yer almaktadır. Üçüncü bölüm Hititoloji, dördüncü bölüm 16.-20. yüzyıllar arasında Avrupa'da sanat ve mimari, beşinci bölüm ise Avrupa ve Hollanda'nın yakın tarihi ile ilgilidir. Kitaplann büyük çoğunluğu İngilizce olmakla beraber Türkçe, Fransızca ve Almanca kitaplar da bulunmaktadır. Kütüphaneden dışarıya ödünç kitap verilmemekle birlikte, fotokopi imkanı mevcuttur.

İngiltere'nin bütün yönleriyle ilgili mevcut bilgiler için bir kaynak kütüphanedir. Kütüphaneden dışanya kitap ödünç verildigi gibi, aynı zamanda İngiltere'deki kütüphanelerden ödünç kitap ve döküman temini gibi hizmetleri de sözkonusudur. Şüphesiz bu hizmetlerden yararlanabilmek için kütüphanenin üyesi olmak gerekmektedir.

Kütüphane 16.000 cilt kitap, 1000 müzik CD'si ve kaseti, İngiltere'yle ilgili TV materyali, 1500 video kaset, İngilizce eğitim setleri, 90 değişik başlıkla ilgili periyodikler ve CD-ROM'lara sahiptir.