Bilgi Yumağı | Tüylerinde Bilgi Barındıran Tek Yumak

BIOS ve Firmware (sabit yazılım) güncellenebilen şeyler olarak genellikle donanımsal bileşenlerin yeteneklerini geliştiren ve yeni teknolojilerle uyumluluklarını perçinleyen bir yapıya sahiptir. BIOS, anakartlar ve ekran kartlarıyla anılan bir kavramken, güncellenebilen firmware ise sabit disk ve optik sürücü gibi bileşenlerde mevcuttur. Dolayısıyla üründen ürüne değişen bir güncelleme sistemi mevcuttur. Ürün ürün bu işlemlerin nasıl yapılabildiğini ve bir şeyler ters gittiğinde durumun nasıl kurtarılabileceğini anlatalım.



Burada anlatılan yöntemler bilgisayarınıza kalıcı hasar verebilir. Burada anlatılanları denemekteki tüm yükümlülük size aittir. Dolayısıyla “vay benim anakartım patladı” veya “grafik kartımı bir daha kullanamadım” gibi durumlarla bize gelmeyin. Her BIOS güncellemesindeki ana kural şudur: Düzgün çalışıyorsa güncelleme yapmayın!

Anakart BIOS’u Nasıl Güncellenir?


Anakartınızdaki BIOS, sisteminize taktığınız yeni nesil işlemcilerin desteklenmesi ve yeni bellek modüllerindeki uyumsuzlukların giderilmesi için güncellenebilir. Sorun varsa BIOS güncellemesi derdinize deva olabilir. Bunun yanında eğer her şey düzgün çalışıyorsa bu işe girişmeyin.

BIOS Güncelleme Yöntemleri

Anakart üreticileri kullanıcılara birçok BIOS güncelleme yöntemi sunuyor. Bunların başında, maalesef hâlâ kullanılan ama birçoğumuzun bilgisayarında olmayan Disketten başlatıp DOS altından güncelleme yapma yöntemi var. Fakat merak etmeyin, güncel bir anakartınız ve akıllı bir üreticiniz varsa Windows altından da BIOS güncellemesi yapabilirsiniz.

Güncelleme Yapanlara Öğütler

Anakartınızın BIOS’una bir şey olursa, sisteminiz bir daha hiç açılmayabilir. Elbette bu durumda kurtulma yolları var; fakat bu işlerle hiç uğraşmamak için size birkaç önerimiz var.

:: Windows altında kullanılan güncelleme yazılımlarının arıza çıkartmaması için gerekiyorsa antivirüs ve antispyware yazılımlarınızı etkisizleştirin. 1-2 dakikada sisteminiz gitmez ama BIOS güncellemesi başarısız olursa, gereksiz bir eğlence yaşayabilirsiniz.

:: Doğru BIOS sürümünü indirdiğinize, BIOS güncelleme yazılımının (BIOS dosyasını anakarttaki Flash ROM’a yazan araç) en son sürüm olması önemli.

:: Bilgisayarınızda devam eden bir, kurulum veya güncelleme işlemi olmadığından emin olmalısınız. Bu tür olaylar güncellemeyle ilgili sorun çıkartabilir.

:: Sisteminizde halihazırda uygulanmış bir overclock varsa bunu devre dışı bırakmanızı öneririz. BIOS’un ana bloğu silinip yeniden programlanmaya başladığında eminiz ki mavi ekran görmek istemezsiniz. 

Nasıl Güncellenir?

BIOS güncellemenin en kolay yolu, firmalar tarafından sunulan sistemleri kullanmaktır. Örneğin önde gelen anakart üreticilerinden Gigabyte, @BIOS (at BIOS) isimli uygulamasıyla kullanıcılara Windows altından sistem güncelleme imkanı sunuyor. Bu şekilde en güncel BIOS’u birkaç tıklamayla sisteminize kurabilirsiniz.



Yapmanız gerekenler, anakartınıza uygun güncel BIOS sürümünü anakartınızın üreticisinden indirmek ve gerekli önlemleri aldıktan sonra güncelleme yazılımına bu indirdiğiniz dosyayı göstermek. BIOS dosyaları genellikle .BIN veya Windows altında bir anlam ifade etmeyen .fh6 gibi uzantılara sahip olabilirler. Genellikle 1 MB (8 Gbit Flash ROM) veya daha düşük bir boyuta sahiptirler.

Bu tür yazılımlar size en güncel BIOS’u internetten doğrudan indirme imkanı sunsa da bizim önerimiz, elle kontrol ettiğiniz BIOS sürümünü bilgisayarınıza indirip yüklemeyi yapmanız.

İşler Ters Giderse...

Anakart üreticileri özellikle üst seviye anakartlarında çift BIOS bulunduruyorlar. Dolayısıyla hatalı BIOS yüklenmesi, BIOS güncellemesinin sistem arızası veya elektrik kesintisi gibi sebeplerle yarıda kesilmesi gibi durumlarda anakartınızın kullanım kılavuzunda bulunan tuş kombinasyonları veya karşınıza çıkacak kurtarma seçeneklerini değerlendirerek anakartınızı servise göndermeden kurtarabilirsiniz.



Tabii bu yöntemler marka ve modele göre değiştiği için burada hepsini anlatmamız imkansız. Eğer çift BIOS’u olmayan bir anakartınız varsa, yine modeline göre bazı kurtarma adımlarını uygulamanıza izin veren sistemler mevcut. Dolayısıyla her ne kadar bilgi ve deneyimi az olan kullanıcılar için anakartın servis görmesi gerekiyor gibi görünse de, aslında birçok güncel anakart BIOS güncellemesi başarısızlığa uğradığında kullanıcı tarafından kurtarılabiliyor.

Ekran Kartı BIOS Güncelleme

Bilgisayarlarımızdaki ekran kartlarının BIOS’larını güncelleme pek alışık olmadığımızı biliyoruz. Fakat bazı arızaların giderilmesi için nadiren de olsa ekran kartlarına BIOS güncellemeleri yapmak gerekebiliyor. Örneğin fanı yavaş döndüğü için fazla ısınan ekran kartlarına çözüm, firmalar tarafından BIOS güncellemesiyle sunulur. Ayrıca, BIOS güncellemesi esnek çalışma frekanslarına sahip olan ekran kartlarını kalıcı olarak esnetmek isteyen kullanıcılar tarafından da yapılır. Yeni gerilim ve saat hızları BIOS’a yazılşarakl kartın özünden uzak performansa yakın olması sağlanıyor. Ama konumuz BIOS mod değil, şimdilik sadece arızaları gidereceğiz.



Ekran kartlarına masumane şekilde BIOS güncellemesi yapmak istiyorsanız elde edebileceğiniz kaynak BIOS Mod’cuların yayınladığı haşin içeriğe göre çok daha az olacak, öncelikle bunu kabullenmeniz gerekiyor. Ardından ise yine ekran kartınızın üreticisi tarafından sağlanan yöntemleri kullanmanızı önereceğiz. Ekran kartınıza zarar gelme ihtimalini en iyi bu şekilde bertaraf edebilirsiniz. 

Nasıl Güncellenir?



Kullanıcılara sunulan güncelleme araçları genellikle grafik işlemcinin üreticisi değil ekran kartının üreticisi tarafından sağlanıyor. Dolayısıyla ekran kartını satın aldığınız markaya başvurmanız gerekiyor. Örneğin Asus’tarafından sunulan ekran kartlarında ATI tarafında ATI WinFlash isimli küçük prıogram indirdiğiniz Windows BIOS paketinde size sunuluyor. 



Nvidia için ise komut satırından çalıştırabileceğiniz bir DOS yazılımı size bir pakette veriliyor. Dolayısıyla Asus markalı ekran kartları için Windows tarafında yapmanız gereken tıklamakken, Nvidia için Başlat>Çalıştır şeklinde komut çalıştırdıktan sonra CMD yazarak komut satırına geçmek gerekiyor. Ardından ise biraz DOS komutuna ihtiyacımız var:



Bunun ardından gerekli BIOS dosyasını çalıştırdığınızda size sorulacak onay sorularına Y şeklinde cevap vermeniz yeterli olacaktır. 

İşler Ters Giderse...




Umarız bir sorun olmaz ama eğer olursa ekran kartınızı kurtamanın bir yolu var: Çoklu ekran kartı teknolojileri olan SLI veya Corssfire'ı destekleyen bir anakartın üzerinde, BIOS'u uçmuş ekran kartını ikinci ekran kartı olarak yerleştirip sistemi açmak ve BIOS'u bu şekilde yeniden yazmayı denemek. Bunun için kullanabileceğiniz yazılımlar arasında ATIFlash ve nvFlash programları mevcut.

Gerekli Yazılımlar

nvFlash - Nvidia tabanlı ekran kartları için BIOS güncelleme yazılımı.
NiBiTor - Nvidia tabanlı ekran kartları için BIOS düzenleme yazılımı.
ATI WinFlash - ATI tabanlı ekran kartları için BIOS güncelleme yazılımı.
ATI BIOS Editor -ATI tabanlı ekran kartları için BIOS düzenleme yazılımı.